Тасума ХХК

“САЙН ХАШАА” ХӨТӨЛБӨРИЙН ТАНИЛЦУУЛГА

Улаанбаатар хотын төвийн орон сууцны хороолол, хотын захын гэр хороолол хоёрт инженерийн болон нийгмийн дэд бүтцийн хөгжил харилцан адилгүйгээр амьдрах орчин эрс ялгаатай байна. Хөдөө орон нутгаас шилжин ирэгсэдийн ихэнх нь гэр хороололд суурьшиж байгаа нь гэр хорооллыг ямар ч төлөвлөлтгүйгээр, эрчимтэйгээр  өргөжин тэлэхэд хүргэж, эзлэх талбай нь 2 дахин нэмэгдэн, 9701.03 га болж, хотын суурьшлын нутаг дэвсгэрийн 54.9 хувийг эзэлж байна.

Хотын барилгажсан газар нутгийн 30-аад хувийг эзлэн орших гэр хорооллын бүсүүд нь ямар ч төлөвлөлтгүйгээр өргөжин тэлж, цэвэр ус, ариун цэвэр эрүүл ахуй, зам харилцаа, нийтийн тээвэр унаа зэрэг орчин үеийн нийтийн аж ахуйн дэд бүтцийн үйлчилгээ сул хөгжсөн, сургууль цэцэрлэг, эмнэлэг зэрэг нийгмийн дэд бүтэц  дутмаг хүндхэн орчинд Улаанбааатар хотын нийтийн хүн амын 60 орчим хувь нь амьдарч байна.  

Улс орны санхүү, эдийн засгийн сул чадавхиас шалтгаалан гэр хорооллын наад захын дэд бүтцийн асуудал шийдэгдэлгүй явж ирсэн нь хүрээлэн буй орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг /агаар, хөрс, усны бохирдлыг/ бий болгож байгаа нь зөвхөн гэр хорооллын оршин суугчдыг бус нийт Улаанбааатар хотыг бүхэлд нь хамарч, хүн амын өвчлөл, бохирдлын үндсэн шалтгаан болсоор байна. Өнөөгийн гэр хорооллын бүс нь инженерийн дэд бүтцэд холбогдоогүйгээс агаар, хөрс, усны бохирдол зэрэг эрүүл ахуйн шаардлага хангагдаагүй орчин нөхцөлд байна. Улаанбаатар хотод 352,812 айл өрх амьдарч байгаагаас 147,381 өрх нийтийн орон сууцанд, 108,770 өрх гэр хорооллын байшинд, 93,459 өрх монгол гэрт, 2,919 өрх амины сууцанд, 283 өрх орон гэргүй амьдарч байна. Үүнээс үзэхэд нийт айл өрхийн 57 хувь нь гэр хорооллын орчинд амьдарч байна.

Иймээс дээрх нөхцөл шаардлагын хүрээнд нийслэлийн гэр хороололд амьдарч буй иргэдийн амьдрах орчин, нөхцлийг сайжруулах зорилгоор газар ашиглалтыг сайжруулж, гэр хорооллыг инженерийн хэсэгчилсэн болон төвлөрсөн дэд бүтэцтэй, амины сууц голлосон хороолол болгон хөгжүүлэх “Сайн хашаа”хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөснийг танилцуулж байна.

Монгол Улсын Их Хурлын 2013 оны 23 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөний тодотгол, 2030 оны хүртэлх хөгжлийн чиг хандлага”-ын баримт бичигт хотын захын гэр хорооллын  тухайлбал, Толгойт, Чингэлтэй, Дамбадаржаа, Баянхошуу, Дарь-Эх, Хужирбулан, Шархад, Хайлааст, Тахилт, Баруунтуруун зэрэг бүсийн нийт 56000 өрх айлыг хамарсан гэр хороолол болон нийслэлээс хэрэгжүүлж буй иргэдийн оролцоотой газар шинэчлэн зохион байгуулах эхний ээлжийн 9 талбарт энэхүү  хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх боломжтой байна.

Хөтөлбөрийн санхүүжилт. Хөтөлбөрийг айл өрх (иргэн) болон шалгуур хангасан компани, хуулийн этгээд болж нэгдсэн иргэдийн бүлэгт хөнгөлөлттэй зээл олгох замаар хэрэгжүүлнэ. Үүнд:

• Иргэд хүсэлтээ Нийслэлийн хот байгуулалт болон орон сууцны асуудал хариуцсан байгууллагад гаргаж, цаашид энэ нь сайжруулсан гэр хорооллын бүст хамаарах тухай тодорхойлолт авч, хөтөлбөрт оролцогч шаардлага хангасан компаниас сонголтоо хийж, банкинд хүсэлтээ тавих замаар банк зээлийг иргэний сонгосон компанид шилжүүлснээр санхүүжилт хийгдэнэ.
• Хөтөлбөрт оролцогч шалгуур хангасан компани болон иргэдийн бүлэг нь тухайн бүсийн айл өрхүүдийн санал хүсэлтэд тулгуурлаж, банкинд хүсэлтээ тавих замаар банкнаас санхүүжилтийг авах болно.

Бие даасан инженерийн дэд бүтэц. Өрх айлд суурилуулах бие даасан инженерийн хэсэгчилсэн дэд бүтэц нь Монгол Улсын Евро чанарын стандартыг хангасан дэд бүтэц байх бөгөөд айл өрх дангаар тавиулах тохиолдолд  септик системтэй, айл өрхүүд хамтрах тохиолдолд бага оврын цэвэрлэх байгууламж байх болно.

Хөнгөлөлттэй зээл. Энэхүү хөтөлбөрт хамрагдах иргэн хөтөлбөрийн хүрээнд банкнаас олгох зээлийн урьдчилгаа төлбөрийн зээлийн 30% болон даатгалын хураамж 0.30 (60.0-80.0 мянган төгрөг)-ийг төлсөн байх шаардлага тавигдана. Хөтөлбөрт хамрагдах айл өрхүүдэд олгох хөнгөлөлттэй зээлийн дээд хэмжээг 20.0 сая төгрөг, зээлийн хугацааг 10 жил байхаар тооцоолоход (урьдчилгаа төлбөрийг хассанаар) нэг айл өрхийн сард төлөх зээлийн төлбөр 148.5 мянган төгрөг, нэмэлт тохижилт хийх хүсэлтэй өрх айлуудад зээлийн хэмжээг 15.0 сая төгрөг, хугацааг 10 жилээр гэж тооцоход нэг өрх айл сард 111.0 мянган төгрөг, зөвхөн бие даасан инженерийн хэсэгчилсэн дэд бүтцийг суурилуулах тохиолдолд зээлийн хэмжээг 10.0 сая төгрөг хугацааг 10 жил гэж тооцоход 74.0 мянган төгрөг тус тус төлөхөөр байна. 

Иргэдийн оролцоотой газар шинэчлэн зохион байгуулах төслийн талбаруудын газар, үл хөдлөх эд хөрөнгийн үнэлгээ, эрх шилжүүлэлт, нэгж талбарын өөрчлөн зохион байгуулалт, төсөл хэрэгжүүлэх арга хэмжээний болон газар, үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөгч, эзэмшигчийг түр суурьшуулах төлөвлөгөө, төслийн санхүүжилт, эргэн төлөгдөлтийн төлөвлөгөө, барилгажилтын төсөл зэргийг тусгасан төслийн баримт бичигт үндэслэн төслийг үе шаттай санхүүжүүлнэ.

Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр гэр хорооллын зорилтот бүлэг хэсгийн өрх айлууд  бие даасан инженерийн дэд бүтэцтэй болох бөгөөд ингэснээр тэдгээрийн амьдрах нөхцөл сайжрахаас гадна нийслэл хотын орчны бохирдлыг бууруулах ач холбогдолтой юм.

-------о0о------